Enerji Verimliliği Destekleri: VAP, KOSGEB, Yeşil Dönüşüm ve Uluslararası Fonlar
Enerji verimliliği yalnızca çevresel sürdürülebilirlik için değil, aynı zamanda işletmelerin maliyetlerini düşürmek için de büyük önem taşır. Bu nedenle Türkiye’de hem kamu kurumları hem de uluslararası kuruluşlar tarafından farklı enerji verimliliği destek programları uygulanmaktadır. Bu yazımızda, Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP), KOSGEB destekleri, Yeşil Dönüşüm Destek Programı ve uluslararası fonlar hakkında kapsamlı bilgiler bulabilirsiniz.
Kaynak: Sanayide Enerji Verimliliği Kılavuzu, ETKB
1. Enerji Verimliliği için Finansman Destekleri
Türkiye’de işletmelerin enerji verimliliği yatırımlarını hayata geçirebilmesi için dört temel finansman kaynağı öne çıkmaktadır:
- Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP)
- KOSGEB Enerji Verimliliği Destekleri
- Yeşil Dönüşüm Destek Programı
- Uluslararası Fonlar
2. KOSGEB Enerji Verimliliği Destekleri
KOSGEB, küçük ve orta ölçekli işletmelerin enerji verimliliğini artırmaya yönelik ücretsiz yerinde danışmanlık hizmeti sunacaktır. Bu hizmet kapsamında:
- İşletmelerde enerji verimsizlikleri tespit edilmekte,
- Motor değişimi, ısı kayıplarının azaltılması gibi konularda raporlar hazırlanmakta,
- Gerekirse ekipman yenileme ve süreç iyileştirme için destek paketleri devreye alınmaktadır.
3. Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP)
VAP, enerji yoğun işletmelerin verimlilik artırıcı yatırımlarına hibe desteği sağlayan önemli bir mekanizmadır.
Başvuru Kriterleri
VAP başvurusu yapabilmek için:
- EVDES veri tabanına kayıt,
- Bilgi verme yükümlülüklerini yerine getirme,
- Enerji yöneticisi görevlendirme,
- TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi sahibi olma şartı aranmaktadır.
Destek Kapsamı
VAP kapsamında şu yatırımlar desteklenmektedir:
- Eski verimsiz ekipmanların (elektrik motorları, fan, pompa, buhar kazan, basınçlı hava sistemleri vb.) değişimi,
- Isı kayıplarının azaltılması ve geri kazanımı,
- Kojenerasyon sistemleri,
- Yenilenebilir enerjiye dayalı ısı üretimi.
Destek oranı: Yatırımın %30’u, en fazla 21,5 milyon TL’ye kadar (2025 itibariyle) hibe olarak karşılanmaktadır.
Başvurular için: EVDES Portalı.
Kaynak; https://enerji.gov.tr/duyuru-detay?id=30506
4. Yeşil Dönüşüm Destek Programı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Yeşil Dönüşüm Destek Programı, çevre dostu ve düşük karbonlu üretimi desteklemektedir.
Programın sunduğu avantajlar:
- KDV istisnası,
- Gümrük vergisi muafiyeti,
- Vergi indirimi,
- Sigorta primi işveren desteği,
- Faiz veya kâr payı desteği.
Detaylar: Yeşil Dönüşüm Destek Programı.
Yol Haritası Raporu ve Proje Oluşturma Süreci Görsel Kaynağı;
https://yesildonusum.sanayi.gov.tr/Common/Files/InformationGuide/YDPBilgilendirmeRehberi.pdf
Yeşil Dönüşüm Uygulamaları: Sürdürülebilir Üretim İçin Yol Haritası
Günümüzde işletmelerden sadece ekonomik büyüme hedeflerine ulaşmaları değil, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik alanında da adımlar atmaları beklenmektedir. Bu kapsamda yeşil dönüşüm uygulamaları, sanayi tesislerinden hizmet sektörüne kadar geniş bir yelpazede giderek önem kazanmaktadır. Yatırımcıların, üretim tesisleri ve yardımcı birimler özelinde hazırlayacakları projelerde, enerji tasarrufu, düşük karbonlu üretim ve döngüsel ekonomi ilkeleri ön planda olmalıdır.
Kaynak: https://yesildonusum.sanayi.gov.tr/Common/Files/InformationGuide/YDPBilgilendirmeRehberi.pdf
Enerji ve Kaynak Verimliliği
Yeşil dönüşümün temel taşlarından biri, enerji tüketimini ve kaynak kullanımını azaltmaktır. Bu kapsamda:
- Enerji tasarrufu sağlayan teknolojilerin kullanılması,
- Hammadde ve malzeme verimliliğinin artırılması,
- Atık ısıdan enerji geri kazanımı,
- Fosil yakıt kullanımının azaltılması,
- Yeşil ve enerji verimli makineler ile düşük karbonlu teknolojilere geçiş,
öncelikli uygulamalar arasında yer alır.
Döngüsel Ekonomi ve Atık Yönetimi
Atıkların kaynak olarak değerlendirilmesi, yeşil dönüşümün en güçlü araçlarından biridir. İşletmeler şu adımlarla katkı sağlayabilir:
Bu yaklaşım, hem çevresel etkileri azaltır hem de işletmelerin hammadde maliyetlerini düşürür.
- Geri dönüşüm, ileri dönüşüm ve yeniden kullanım faaliyetleri,
- Tesis içi atıkların üretim girdisi olarak değerlendirilmesi,
- Plastik ve ambalaj kullanımının azaltılması,
- Geri dönüştürülmüş veya biyobozunur ambalaj tercih edilmesi.
Su Verimliliği Uygulamaları
Su, en kritik doğal kaynaklardan biridir. Bu nedenle yeşil dönüşüm projelerinde suyun etkin kullanımı büyük önem taşır:
- Atık su oluşumunun azaltılması,
- Arıtılmış suların yeniden kullanımı,
- Su tüketiminin izlenmesi ve verimli yönetimi,
- Tarım ve sanayi için hazırlanan Su Verimliliği Rehberleri’ne uygun çözümlerin uygulanması,
gelecek nesiller için sürdürülebilir bir su yönetiminin temelini oluşturur.
Dijital Teknolojilerin Rolü
Yeşil dönüşüm sadece fiziksel yatırımlarla değil, aynı zamanda dijital çözümlerle de desteklenmelidir. İşletmelerin:
- İleri sensör teknolojileri, yapay zekâ, makine öğrenmesi ve uzaktan izleme sistemlerini,
- Kaynak yönetimi ve enerji verimliliği için akıllı çözümleri,
uygulamaları beklenmektedir. Bu teknolojiler sayesinde hem operasyonel verimlilik artar hem de çevresel ayak izi azalır.
Yol Gösterici Kaynaklar
Yeşil dönüşüm projeleri hazırlanırken, ulusal ve uluslararası rehberlerden faydalanmak önerilmektedir:
- Avrupa Komisyonu Mevcut En İyi Teknikler (MET) Dokümanları,
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Türkçeye çevrilmiş MET dokümanları,
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları ve Kaynak Verimliliği Rehberleri,
- TÜBİTAK Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası,
- Tarım ve Orman Bakanlığı Su Verimliliği Rehberleri.
Bu kaynaklar, farklı sektörlerde uygulanabilecek en iyi yöntemleri sunarak işletmelere yol göstermektedir.
Yeşil dönüşüm uygulamaları, enerji verimliliği, kaynak tasarrufu, su yönetimi ve dijital teknolojilerin entegrasyonu ile bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. İşletmeler bu yöntemleri hayata geçirerek hem çevreye duyarlı bir üretim modeline geçebilir hem de uzun vadede maliyet avantajı elde edebilir.
5. Uluslararası Fonlar
Enerji verimliliğini ve yeşil dönüşümü desteklemek için Dünya Bankası finansmanlı projeler de devrededir:
- Türkiye OSB Projesi: 300 milyon ABD doları bütçeli proje, OSB’lerin yeşil altyapı yatırımlarını (yol, su, yağmur suyu, kanalizasyon hatları, doğal gaz ağları, atık su arıtma tesisleri, çevre laboratuvarları vb. vb.) desteklemektedir. Ayrıntılar: yesilosb.sanayi.gov.tr.
- Türkiye Yeşil Sanayi Projesi: 450 milyon ABD doları bütçeli bu program, sanayide düşük karbonlu üretim ve yeşil dönüşümü hızlandırmayı hedeflemektedir. Detaylı bilgi için: TGIP Sanayi Portalı.
Enerji verimliliği destekleri, işletmelerin hem maliyetlerini azaltmaları hem de sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmaları için büyük fırsatlar sunuyor. VAP, KOSGEB, Yeşil Dönüşüm ve uluslararası fonlardan yararlanan işletmeler, geleceğe daha güçlü ve çevreye duyarlı adımlar atabilir.
Yazımızla bağlantılı ilginizi çekebilecek yazılarımıza göz atın:
- Enerji verimliliğinin sanayideki önemi ve avantajlarını öğrenmek için ayrıntılı yazımıza göz atın.
- Enerji verimliliği danışmanlığı ve EVD hizmetleri hakkında daha fazla bilgi alın.
- İşletmelerde enerji yönetimi stratejileri ve uygulamaları için detaylı rehberimize göz atın.
Daha fazla bilgi için teknik mühendis ekibimizle iletişime geçiniz.
